Tava

Yemek yapmak için en sık kullanılan araçlardan biri hiç tartışmasız tavalardır. Her mutfakta gündelik olarak yemek pişirme işlemi sırasında çeşitli boylarda ve yapıda birçok tavaya gereksinim olacaktır.

Mutfakta kullanacağınız tavayı seçerken öncelikle yapmak istediğimiz yemek türlerini, sonra tavanın yapıldığı maddeyi göz önünde bulundurmalısınız. Örneğin basit bir yağda yumurta için yapışmaz tavalar, biftek yapmak için ise demir döküm veya karbon çelik tavalar çok işe yarayacaktır.

Teflon Tava

Yapışmaz tavalar alüminyumdan üretilir ve içlerinde yapışmaz bir tabaka (örneğin Teflon veya benzerleri) vardır. Bu yapışmaz tabaka sayesinde düşük ocak ısısında, az miktarda yağ ile hızlı bir biçimde kızartma yapmak olanaklı olur. Pişirme işlemi sonunda yemeğin tamamını tabağa aktarabildiğimiz için yapışmaz tavaların temizlenmesi de kolaydır. Bu tür tavalar hafif olduğu için kullanılmaları herkes için kolay olacaktır.

Son zamanlarda özellikle kullanım ömrünü tamamlamış, Teflon kaplaması bozulmuş veya çok yüksek ısıda pişirme sırasında Teflon tavalarda insan sağlığına zararlı maddelerin yemeğe karışabildiği anlaşılmıştır. Bu tavaları kullanırken yüksek ısı oluşursa, örneğin 180 derece Celcius üzerindeki sıcaklıklarda, perflorooktanoik asit (PFOA) adlı kanser yapıcı bir madde ortaya çıkardıkları görülmüştür. Bunun yanında bu tür tavaların Teflon kaplaması bozulması veya çizikler oluşması durumunda altta bulunan alüminyumdan yemeğe zehirli kimyasal maddeler karışmasına neden olabilir. Böyle bozuk kaplamalı yapışmaz tavaların kesinlikle kullanılmaması gereklidir.

Yapışmaz tavaların içindeki Teflon tabaka metalden yapılmış mutfak aletleriyle çizilebilir, bu yüzden pişirme işlemi sırasında veya yemeği tabağa alırken plastik veya tahta aletler kullanmalısınız. Teflon kaplamalı tavalar sadece elde ve bulaşık deterjanıyla yıkanabilir, kesinlikle bulaşık makinesinde yıkanmaz.

Seramik Tava

Seramik tavalarda yapışmaz tabaka kimyasal olarak zararlı olmayan ve Teflon’a göre daha dayanıklı olan kilden oluşur. Seramik tava üretimi sırasında alüminyum tava içine ince bir kil tabakası çok yüksek ısı kullanılarak yapıştırılır. Seramik tavaların kaygan tabakası Teflon tavalara göre daha dayanıklıdır ve yüksek ısılarda zehirli madde üretmez. Teflon tavalar için bahsettiğimiz insan sağlığına zararlı etkiler seramik yapışmaz tavalarda çok daha azdır. Fakat seramik tavalar çizildiğinde altta bulunan alüminyum yüzünden sağlığa zararlı olabilir. Seramik tavalar sadece elde yıkanmalıdır, temizlik için bulaşık makinesi kullanılamaz.

Granit Tava

Granit tavalar çelikten yapılmış tava içine kalın ve dayanıklı bir silisyum tabakası kaplanması ile üretilir. Granit tavaların da yapışmaz özelliği vardır, fakat Teflon tavalar kadar kaygan değildir. Granit tavalar ısıya ve çizilmeye diğer tava türlerinden daha dayanıklıdırlar, örneğin pişirme işlemi sırasında metal araçlar kullanabilirsiniz. Bu tavalar çarpmalara karşı oldukça hassastır, sert bir darbe alırlarsa kaplama çatlayabilir. Kaplamanın dayanıklı olması nedeniyle granit tavalar elde veya bulaşık makinesinde yıkanabilir.

Çelik Tava

Bu tavalar tamamıyla paslanmaz çelikten üretilmiştir, yapışmaz özellikleri yoktur fakat çok dayanıklıdırlar. Isıyı çabucak dağıtırlar ve özellikle yüksek ısılarda hızlıca kızartma yapabilirsiniz. Çok yüksek ısılara ve asitli içeriklere dayanıklıdırlar. Kolayca temizlenirler ve bulaşık makinesinde rahatlıkla yıkanabilirler. Çoğu mutfakta bulunan ve hatta çoğu profesyonel tarafından sık kullanılan bir tava türüdür. Çelik tavalar insan sağlığı açısında tehlikeli sorunlar ortaya çıkarmaz, bu yüzden birçok ülkede restoranların mutfaklarında çelik mutfak araçları kullanımı zorunludur.

Demir Döküm Tava

Çok eskiden beri kullanılan fakat yapışmaz tavaların popüler olmasıyla biraz unutulan demir döküm tavalar günümüzde tekrar tercih edilmeye başlandı. Bu tavalar ocaktan gelen ısıyı pişirilen yemeğe düzgün olarak dağıtırlar ve ısıyı ocaktan çekilse de bir süre daha tutarlar. Böylece içindeki malzemenin istenildiği gibi pişirilmesi kolaylaşmış olur. Yüksek ısıya dayanıklı oldukları için doğrudan fırın içine konulabilir.

Demir döküm tavalar özellikle asitli yemeklerin içine çok az miktarda demir geçmesini sağlar ve beslenmeye katkıda bulunmuş olur. Düzenli olarak uygun biçimde temizlenirse çok uzun süre kullanılabilir, tek dezavantajları özellikle büyük boyda olan demir döküm tavaların çok ağır olmalarıdır. Bunun yanında uygun biçimde kullanılmaları durumunda demir döküm tavalar insan sağlığı için zararlı değildir.

Demir döküm tavaları işi bittikten sonra temizlemek ve uygun biçimde saklamak çok önemlidir. Bu tavalar bulaşık deterjanı kullanarak veya bulaşık makinesinde kesinlikle yıkanmaz. Uygun biçimde temizlenmeyen demir döküm tavalarda pas oluşur ve bu da pişirilen yemeğin tadını değiştirir. Pişirdiğiniz yemeği tabağa aldıktan sonra kalan artıkları sıcak su ile yıkayın, isterseniz bol tuz ile fırçalayın ve kağıt havlu ile temizleyin. Sonra ocak üstünde orta ısıda 10-15 dakika kadar ısıtın. Soğuduktan sonra herhangi bir bitkisel yağ ile tavanın dış kısmı dahil her yerini iyice yağlayın. Böylece demir döküm tavaları bir sonraki pişirmeye kadar sorunsuz biçimde bekletebilirsiniz.

Karbon Çelik Tava

Karbon çelik veya siyah çelik tavalar çok yüksek sıcaklıklara dayanıklıdır, ısıyı düzenli bir biçimde yayarak yemeğin daha iyi pişmesini sağlarlar. Karbon çelik tavaların kullanıldıkça zaman içinde renkleri değişecektir, düzenli olarak temizlenmezse paslanabilirler. Bu tavalar çoğunlukla profesyoneller tarafından tercih edilirler. Örneğin Uzakdoğu yemeklerini yapmakta kullanılan “Vok” (Wok) isimli tavalar da geleneksel olarak karbon çelikten yapılır. Karbon çelik tavalar insan sağlığı için zararlı değildir.

Bu tavaların temizliği için bilinen yöntemler, yani sabun, bulaşık deterjanı veya bulaşık makinesi gibi, kullanılamaz. Karbon çelik tavalar demir döküm tavalara benzer biçimde kullanımdan sonra sadece su ve kağıt havlu ile içi temizlenir ardından gerekirse sıcak ocakta kurutulur. Kurutulduktan sonra çok ince bir tabaka olacak biçimde herhangi bir bitkisel yağ kullanılarak yağlanır ve sonraki pişirme için bekletilir. Tavanın kullanımı sırasında ortaya çıkan “patina” adlı renk değişikliği aynı zamanda yapışmaz özelliği kazandığını gösterir. Patina metal üzerindeki oksitlenmiş tabakadır ve aynı zamanda tavanın metalini koruma özelliği vardır.

Titanyum Tava

Titanyum hafif, darbelere karşı son derece dayanıklı, paslanmaya karşı dirençli ve maliyeti oldukça yüksek bir metaldir. Titanyum bu özellikleri nedeniyle günümüze kadar gözlük çerçevesi, uçak veya uzay aracı parçaları gibi yüksek teknoloji gerektiren ve maliyetin önemli olmadığı ürünler için kullanılmıştı. Son zamanlarda titanyum uygun fiziksel özellikleri nedeniyle tava gibi mutfak araçları üretiminde kullanılmaya başlanmıştır.

Günümüzde titanyum tavalar iki biçimde üretilirler. Bunlardan ilk tür bütün gövdenin titanyum veya titanyum alaşımı kullanılarak üretildiği tavalardır. Bu tavalar hafif ve dayanıklıdır, ayrıca yapışmazlık özelliği için Teflon veya seramik kaplama kullanılabilir. Tamamen titanyumdan üretilen tavalar hafif olmaları açısından kullanımlarında kolaylık olabilir. Bunun yanında titanyum tavaların ocağın yarattığı ısıyı dağıtmaması ve ısıyı çok hızlı biçimde yemeğe ulaştırması yüzünden pişirme etkisi daha zor ayarlanabilir. Bu tür tavalar maliyeti yüksek olduğu için daha pahalıdır fakat kullanım sırasında insan sağlığı açısından tehlikesi yaratmaz. Küçük boyutlu olanları hafif ve dayanıklı olduğu için kamp yaparken tercih edilebilir.

İkinci tür titanyum tavalar, alüminyum gövde üzerine titanyum ve yapışmaz Teflon veya seramik tabakası eklenerek üretilir. Böylece bu tür tavalar ağır olabilir fakat ocakta kullanırken ısı dağılımı daha dengeli olacaktır. Bu tür tavalardaki alüminyum ile yapışmaz tabaka arasında ayrıca bir titanyum katman olduğu için kullanımları sırasında insan sağlığı açısından tehlike ortaya çıkma olasılığı azalacaktır.